Çay yeşil yapraklı, yaklaşık on metre yükseğe kadar büyüyebilen, tropik ve subtropik iklim bölgelerinde yetişen bir bitkidir.Çayın yetiştiği başlıca ülkeler Çin, Hindistan, Endonezya, Sri- lanka ve Türkiyedir. Çayın Çincedeki ismi Ch`a, Ch`i dir.Chi yaşam enerjisi anlamına gelmektedir.Çayın latince ismi ise Camelli sinensisdir. Çay ile ilgili ilk bulgularda Çinlilerin M.Ö. 2700`lü yıllarda çayı şifalı bir içecek olarak içtikleri kanıtlanmıştır. Çay Avrupa`ya ise 14 y.y.`da ipek yoluyla gelmiştir. 1800`lü yıllarda ingilterede 500`ün üzerinde çay evi olduğu belirtilmektedir. Çay lezzet ve şifa amaçlı olmak üzere başlıca iki nedenden dolayı içilmektedir.
Çayın; yeşil ve siyah olmak üzere iki çeşidi vardır.Yeşil çayın siyah çaydan farkı: yeşil çaydaki enzimler sıcaklıkla etkisiz hale getirilmiştir ve böyleliklede çayın rengi yeşil olarak kalmaktadır.
Çaydaki etkin madde kafeindir.Kafein kahve, çay, kolalı içecekler ve kakao`da bulunmaktadır.Aşağıdaki tabelada 100 ml içecekte yaklaşık ne kadar kafein olduğu belirtilmiştir.
100 ml içeceklerde kafein miktarı:
Çay`da 15-45 mg
Normal kahve`de 60-100 mg
Türk kahve`sinde 350 mg
Enerji verici içeceklerde 40 mg
Kola`da 10 mg
Kakao`da 7 mg
Kafeinin en önemli özelliği sinir sistemini uyarmasıdır. Yüksek dozda kafeinli içecekler içildiğinde kalb atışlarında artış, uykusuzluk, huzursuzluk gibi yan etkiler görülebilmektedir. Kafeinin öldürücü dozu 10 gramdır.Bu da yaklaşık 80 bardak kahve demektir. Hamilelik döneminde kafeinin 600 mg`ı aşılmaması tavsiye edilmektedir.Kafeinin etkisi içilen içecekteki kafeinin miktarına, içeceğin cinsine ve kişinin vücut yapısına göre değişmektedir.Kafein sinir sistemini uyardığından dolayı uykusuzluğa neden olabilmektedir. Kafein, aşırı duyarlı insanlarda kaşıntı şeklinde etkisini gösteren alerjiye dahi neden olabilir. Küçük çocukların ise kafeinli içecekleri çokca tüketmemeleri tavsiye edilmektedir. Kahveye süt eklemek kafeinin etkisini azaltmamaktadir.
Kafeinli içeceklerde tam bir sınır belirtmek zordur bu yüzden kişi içebileceği günlük dozu kendisi ayarlamalıdır. Bilinmesi gereken yüksek miktarda içilen ve yenilen her gıda maddesi insan vücuduna zarar verebilir. Kafeinin etkisi çayda uzun süreli fakat yavaş bir şekilde olurken kahvede ise etki içimden 10 dakika sonra başlayıp 2-3 saat devam etmektedir.Bu etki yukarıda belirtilidiği gibi bir çok faktörlere bağlı olarak değişmektedir.
Yeşil çayın şifalı etkisi siyah çaydan ve kahveden daha yüksektir.Kahve kandaki yağ asitlerinin miktarıni arttırırken, yeşil çay azaltmaktadır.Yeşil çay bazik bir içecek olduğundan mide asidinide düşürmektedir. Stres hormonu salgılamasını azaltarak kişiyi rahatlatır.Ayrica içerdiği flordan dolayı diş çürümelerini önleyici etkisi vardır.Yeşil çayın kolestrol ve kan şekerini düşürücü özelliğide bulunmaktadir.
Tüm bu etkilerin yanında yeşil çayın en önemli özelliği kanseri engelleyen maddelerden biri olan antioxidantları içermesidir.Yeşil çaydaki Polyphenoller (antioxidant) vitamin C ve E`den 20-30 kat daha etkilidir. Yapılan çalışmalarda yeşil çay içen farelerin bir çok kanser hastaliğına karşı direnç gösterdiği saptanmıştır. Japonyada yasayan Shizuoka topluluğu günlük 8-9 bardak yeşil çay içmektedir. Araştırmalarda bu topluluktaki kanser oranının diğer Japon halkına kıyasla daha az olduğu özellikle mide kanserinin neredeyse hiç görülmediği tespit edilmiştir. Fakat bu demek değildir ki sadece yeşil çay içmekle kanser önlenebilir.Yeşil çayın kanseri önleyici etkisi beslenme, yaşam şekli, kanserinin ne kadar ilerlediği gibi bir çok faktöre bağlı olarak değişmektedir.
Yeşil ve siyah çayın yanında özellikle şifalı etkisinden dolayı içilen, Papatya, nane, ıhlamur gibi bitki ve meyve çayları kafein içermemesi ve şifalı etkilerinden dolayı içilmesi tavsiye edilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder